فهرست مطالب
نشریه علوم اجتماعی
سال سوم شماره 1 (پیاپی 7، بهار و تابستان 1385)
- تاریخ انتشار: 1385/01/01
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحه 1اعتماد اجتماعی یکی از عناصر اساسی نظم جامعه است. اعتماد اجتماعی تحت تاثیر عوامل مختلفی تقویت و یا تضعیف می شود که یکی از آن ها رسانه های جمعی است. تحقیق حاضر در چارچوب روش پیمایشی با نمونه ای 400 نفری از شهروندان تهرانی و به منظور بررسی تاثیر رسانه های جمعی بر اعتماد اجتماعی انجام گرفته است. در این راستا رابطه استفاده از سه نوع رسانه جمعی (تلویزیون داخلی، تلویزیون ماهواره ای و روزنامه) با سه نوع اعتماد میان فردی، عام و نهادی بررسی شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که میزان استفاده از رسانه های جمعی با اعتماد میان فردی رابطه معنی داری ندارد، اما با اعتماد عام و نهادی رابطه دارد؛ دیگر آن که نوع مالکیت و شیوه مدیریت بر رسانه، با اعتماد اجتماعی ارتباط دارد.
کلیدواژگان: رسانه های جمعی، اعتماد اجتماعی، سرمایه اجتماعی -
صفحه 31آزادی عمده ترین مقوله مردم سالاری است. آزادی اصل اساس یا ارزش مادر، در هر جامعه ای است که موجود بازتولید دو پدیده چشمگیر لازم برای مردم سالاری است: الف- پیدایی و ریشه دوانیدن آگاهی درباره حقوق سیاسی اساسی میان همه یا دست کم اکثریت شهروندان؛ ب- استقرار ساختارهای اجتماعی و سیاسی مطلوب جهت ایجاد و اداره حق مشارکت همگان در اداره امور عمومی. ماهیت مردم سالاری با مطالعه و بررسی شکل های جدیدترین سامانه های عملا موجود در جوامع صنعتی پیشرفته امروزین، طی سیر و ضرورت تاریخی آن ها، بهتر شناخته می شود. از آن جایی که جوامع صنعتی پیشرفته، اشکال اجتماعی و سیاسی متفاوتی دارند، سامانه های مردم سالارانه نیز با متابعت از این اشکال، انواع گونه گون مردم سالاری را به وجود می آورند. با ملاحظه تفاسیر متنوع جامعه مدنی، نظریه پردازان دو گونه: محدود و وسیع را معتبر شمرده اند که هرکدام از مبانی محکم و ریشه داری در ادبیات اجتماعی و سیاسی برخوردارند. از این رو به نظر می رسد مطرح ساختن مجدد جامعه مدنی و جلب توجهات روی مفاهیم آن ها و همچنین طرح، تشریع، شناسایی و توجیه آن، خالی از فایده نباشد. مقاله حاضر با نمایاندن درهم پیچیده بودن پیش شرط های ضروری برای دایر کردن و به کار انداختن یک مردم سالاری با مشخصه ها و اوصاف جامعه مدنی، با تکیه و تاکید بر کنش متقابل موجود بین این دو، به روشنگری می پردازد. پس از انجام بحثی کوتاه، این پیام را می رساند که با درنظرگرفتن توسعه های اجتماعی و سیاسی عصر ما، به مرور «نسبیت فرهنگی، جای «موجبیت فرهنگی» را می گیرد.
کلیدواژگان: دموکراسی، مردم سالاری، جامعه مدنی، آزادی، مشارکت، اداره امور عمومی، موجبیت فرهنگی، نسبیت فرهنگی -
صفحه 47در این مقاله به بررسی عوامل مؤثر بر نگرش جوانان در مورد مهاجرت پرداخته شده است. تحقیق حاضر به روش پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه انجام شده و نمونه مورد مطالعه 892 نفر از جوانان شیراز بوده است. چارچوب نظری تحقیق با استفاده از نظریات گیدنز، فیش باین و آیزن و نظریه مهاجرتی لی تدوین شده و مدل تجربی تحقیق با استفاده از آن ها و تحقیقات تجربی پیشین پیشنهاد گردیده است. بر اساس این چارچوب نظری مدلی برای بررسی عوامل مؤثر بر نگرش نسبت به مهاجرت پیشنهاد گردید و با نرم افزارهای Lisrel و SPSS تحلیل شد. تحلیل مسیر مدل پیشنهادی با استفاده از نرم افزار Lisrel نشان می دهد که متغیرهای ارزیابی فایده مهاجرت، جنسیت، هویت اجتماعی و نظر گروه مرجع (خانواده و دوستان) به طور مستقیم بر نگرش نسبت به مهاجرت تاثیر دارند. متغیرهای میزان استفاده از رسانه ها، سن و سبک زندگی نیز به صورت غیرمستقیم بر متغیر وابسته تاثیر گذاشته اند. مدل تحقیق در کل توانسته است 49 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین کند. در پایان پیشنهادهایی بر اساس نتایج تحقق ارائه شده است.
کلیدواژگان: جوانان، نگرش نسبت به مهاجرت، هویت، سبک زندگی -
صفحه 83با صنعتی شدن کشورهای اروپایی و امریکا، جامعه شناسی صنعتی به تدریج جای جامعه شناسی عمومی را گرفت؛ زیرا موضوعات اصلی این رشته از جامعه شناسی مسائل جامعه صنعتی بود.
در نیمه آخر قرن نوزده و اوایل قرن بیستم تصور دقیق و روشنی نسبت به جامعه شناسی صنعتی و وظایف آن وجود نداشت و غالبا آن را با جامعه شناسی بنگاه مترادف می پنداشتند. پس از جنگ جهانی دوم در نتیجه تلاش های علمای اروپای غربی و دانشمندان امریکایی تعریف دقیق از این علم به وجود آمد. با انقلاب دانشجویی، جامعه شناسی صنعتی به ورطه فلسفه اجتماعی و نظریات نئومارکسیستی افتاد و به طرز چشم گیری از حوزه وظایف و مسئولیت های خویش خارج شد، ولی پس از دهه هفتاد تدریجا جایگاه اصلی و تعریف شده خود را بازیافت. در اواخر دهه نود این علم بیشتر در استخدام بنگاه های تولیدی و خدماتی درآمد و جامعه شناسان به جای این که بنگاه را در رابطه با کل جامعه مورد مطالعه قرار دهند، با عینک مدیران و کارفرمایان خویش به تحقیق در مسائل بنگاهی پرداختند.
کلیدواژگان: انقلاب صنعتی، جامعه شناسی صنعتی، جامعه شناسی بنگاه، تولید انبوه، تولید متکی به سفارش ها، جامعه صنعتی -
صفحه 119در این مقاله فرایند جهانی شدن به عنوان مهم ترین فرایندی که جوامع انسانی باآن مواجه هستند، مورد بحث قرار گرفته است. ابتدا اهمیت این فرایند، قدمت، خاستگاه و نیز تعاریفی که در خصوص آن مطرح شده اند، مورد بررسی قرار می گیرند، سپس ابعاد نظری فرایند جهانی شدن و این که آیا جهانی شدن مترادف با غربی شدن و آمریکایی شدن جهان است، پاسخ داده خواهد شد و در نهایت جایگاه ایران در این فرایند مهم مورد تجزیه وتحلیل قرار خواهد گرفت.
کلیدواژگان: جهانی شدن، تاریخ، غربی شدن، آمریکایی شدن، فرهنگ جهانی، آزادی، ایران -
صفحه 143مسئله ازدواج و انتخاب همسر و علل و انگیزه های سوق دهنده مؤثر بر آن، یکی از مسائل اساسی جامعه در حال گذار امروزی ایران است که بدون آگاهی همه جانبه درباره چگونگی کمیت و کیفیت آن نمی توان نظری کامل وکافی داشت. در این مقاله به بررسی علل و انگیزه های مؤثر بر ازدواج افراد و رابطه آن با میزان رضایت از زندگی زناشویی آن ها پرداخته شده است. درتبیین علل و انگیزه های ازدواج و رضایتمندی از زندگی زناشویی ازچارچوب نظریی مشتمل بر نظریات و تئوری های نیاز، محرومیت نسبی، میدانی لوین، همسان همسری، نیازهای مکمل، مبادله،کنش متقابل نمادین و عادتواره گیدنز استفاده شده است. نتایج این تحقیق پیمایشی که از یک نمونه 300 نفری، به صورت نمونه گیری خوشه ایو از طریق فرمول کوکران از جامعه آماری557/41 نفری از زوجین45-25 سال شهر بیرجند انتخاب شده اند، نشان می دهد که متغیرهای نیاز به انتخاب همسر، فشار محیط در انتخاب همسر، عامل تکمیل کنندگی شخصیت، همخوانی عادت ها، میزان اهمیت ادراک از پایگاه همسر در هنگام ازدواج و سن همسر، تاثیر معنی داری بر رضایت از زندگی زناشویی داشته اند. تحلیل چند متغیره نیز نشان می دهد که متغیرهای همخوانی عادت ها، فشارمحیط، ادراک از پایگاه همسر درهنگام ازدواج، تعداد فرزند و تحصیلات همسر، در جهت مثبت بر رضایتمندی اثر می گذارند،یعنی با افزایش آن ها (به صورت مرتبط با هم) میزان رضایتمندی نیز افزایش می یابد. اما با توجه به علامت منفی ضریب بتا در مورد متغیرهای سن همسر و مدت زمان زندگی مشترک، در صورتی که میزان این متغیرها افزایش یابد (با درنظرگرفتن اثر همه متغیرها) میزان رضایتمندی از زندگی زناشویی کاهش پیدا می کند و عکس این رابطه نیزصادق است. درکل، این هفت متغیر توانسته اند که 49/0 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کنند.
کلیدواژگان: ازدواج، همسر، رضایت از زندگی زناشویی، انگیزه، علل مؤثر بر ازدواج -
صفحه 175جامعه شناسی معاصر، از بسیاری جهات بر دوش نظریه های کلاسیک خود استوار است و هنوز به قوت از آن ها بهره می برد. پیدایش پدیده های جدید و نیز شتاب فزاینده آن ها در جوامع امروزی، تبیین جامعه شناسان کلاسیک است. رشد کمی و کیفی علم و به ویژه علوم انسانی در صد سال اخیر چنان بوده که رشته های مختلف علمی را به تاثیر و تاثر متقابل از یافته های یکدیگر واداشته است. این ها همگی، عواملی است که کار جامعه شناسان امروزی را از کار گذشتگان آن ها متفاوت می سازد. در میان این نظریه ها، نظریه انتخاب عقلانی و در این جا به ویژه نظریه مایکل هکتر، با تلفیق جنبه های مختلف نظریه های اجتماعی به ترکیبی خلاق و پویا دست یافته است. هکتر با ترکیب سطوح خرد و کلان و نیز تحلیل وجوه مختلف سازمان اجتماعی، نقش مؤثری در پیشبرد نظریه جامعه شناختی به طور کلی و نظریه انتخاب عقلانی به طور خاص داشته است. اهمیت این جامعه شناس در جامعه شناسی معاصر، بررسی و شناخت اندیشه های وی را ضروری می سازد. در این مقاله، ابتدا به تاریخچه و بنیان های فکری نظریه انتخاب عقلانی می پردازیم، سپس به طور خاص بر آراء و نظریه های گوناگون مایکل هکتر متمرکز می شویم. در پایان نیز، اهم انتقادات وارده بر نظریه انتخاب عقلانی را مورد بررسی قرار می دهیم.
-
Page 1From a sociological point of view, social trust is an important element of social order. It is strengthened or undermined by certain factors including mass media. The present study, using a survey method with a sample of 400 citizens of Tehran, was aimed at examining the effects of mass media on social trust. The study examined the relationship between three media (national television, satellite and newspapers) and three types of trust: general, interpersonal and institutional. The results of the study showed that there is a significant relationship between using mass media and general and institutional trust as well as between the ownership and management of mass media with social trust.
-
Page 31Since there are various views on the civil society, in this paper the writer first introduces two main views, a limited view and a broad view, explaining the concept based on these two views. The two views, formed by social and political theorists, are firmly grounded in political and social literature. To explain the concept, the writer introduces the indexes of the civil society, the most important of which are: a small central government (the smaller, the better), acceptance of pluralism, recognition of the people as the only and the superior source of power of the government, reformation of the structure of the political economics, for example by creating equal opportunities, meritocracy and the sense of love for “the other”, etc. The writer then discusses the interaction of the necessary preconditions for the establishment of the civil society and democracy with the characteristics of the civil society and emphasizes their interrelations. The final message of the paper is that considering the current changes in the social and political arenas, cultural determinism is gradually being replaced with cultural relativism.
-
Page 47In this paper, the factors affecting the attitude of youth toward immigration have been examined, using a survey method and questionnaire. The sample under study consisted of 892 young people from Shiraz. The theoretical framework of the research was based on the theories of Giddens, Bayen, Izen, and Lee’s theory of immigration and the experimental method of research was designed based on their theories and the previous experimental models. Based on this theoretical framework, a model was proposed for the examination of the factors, which was analyzed using the softwares Liseral and SPSS. An analysis of the proposed model shows that the variables benefits of immigration, gender, social identity and the views of the reference group (family and friends) directly affect the attitude toward immigration. The variables the time spent on the media, age and lifestyle indirectly affect the dependent variable. The model has explained 49% of the variance of the dependent variable. The paper ends with some suggestions.
-
Page 83As European and American countries became industrialized, general sociology was gradually replaced with industrial sociology because the main issues were issues related to the industrial society. In the latter half of the 19th century and the early 20th century there was no clear idea about industrial sociology and its duties. After the Second World War, a more exact definition of the field emerged. With the students’ revolution, industrial sociology was reduced to social philosophy and neo-Marxist theories, but after the seventies, it regained its position. In the late 90s, this discipline was basically employed by production and services establishments and sociologists, instead of studying establishments in relation to the whole society, examined the issues of institutions from the point of view of their employers.
-
Page 119In this paper, the writers discuss the process of globalization as the most important process facing the human societies. The writers first discuss the importance, the background and the origin of this process and examine the various definitions of globalization offered. Then they explore the theoretical dimensions of this process and address the question whether globalization is synonymous with Americanization of westernization of the world. Finally, the writers examine the position of Iran in this process.
-
Page 143This paper examines the factors affecting marriage and their relationship with satisfaction with married life. The sample of the study consisted of 300 persons, selected from a statistical society of 41557 couples between 25 and 45 years old in the city of Birjand. The results of the study showed that the following variables had a significant relationship with satisfaction with married life: need to a partner, pressure of other people on the choice of the partner, necessity to complement one’s personality, correspondence of habits, understanding of the social position of the partner at the time of marriage, number of children and the wife’s level of education. The multi-variable analysis shows that the following variables positively affect satisfaction with married life: correspondence of habits, understanding of the social position of the partner at the time of marriage, pressure from the surrounding people, number of children and the wife’s level of education. Also, the variables the partner’s age and the length of married life negatively affect satisfaction with married life. And the vice-versa also holds. The said variables have managed to explain 49% of the changes in the dependent variable.
-
Page 175Contemporary sociology in many ways still depends on the classical theories. The emergence of new phenomena and their increasing importance in the modern society requires new explanations. The qualitative and quantitative growth of sciences, especially humanities, in the last hundred years has made various scientific disciplines dependent on each other. This is what makes the work of contemporary sociologists different from that of their predecessors. The theory of rational choice, especially that of Michael Hector, combining various aspects of social theories, has attained a creative and dynamic combination. Hector has played an important role in the development of the theory of sociology in general and the theory of rational choice in particular by combining the micro and macro levels and analyzing various aspects of the social organization. In this paper, the writer first deals with the history and theoretical foundations of the theory of rational choice, and then concentrates on the views of Michael hector. Finally, the writer addresses all the criticism of the theory.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.